Wielka Gilly

Sarkastyczna, niezależna, brawurowa i  inteligentna.  Bardzo świadoma mechanizmów rządzących relacjami ludzkimi. Zraniona i opuszczona przez matkę jedenastolatka. Gilly, wędrująca od jednej rodziny zastępczej do drugiej. Galadriel, która buduje sobie po swojemu bezpieczny pancerz, który uchronić ma ją przed kolejnym rozczarowaniem – zawodem i źle zainwestowanymi uczuciami.

Dziewczyńska bohaterka z krwi i kości . „Nie-grzeczna” i poszukująca. Na drodze, na której nie znajdzie łatwej życiowej mądrości, cudownych zwrotów akcji i magicznych dobrych rozwiązań.

nie tylko #DziewczyńskieKsiążki

W 2006 roku, po wyróżnieniu  Katherine Paterson nagrodą ALMA,  Joanna Olech wróżyła „powrót” jej książek na polski rynek.  Część czytelniczek i czytelników kojarzy jednak  chyba jedynie „Most do Terabithii” (także z powodu ekranizacji), nie wiedząc o „Wielkiej Gilly” (pozostała jej twórczość nie została przetłumaczona na język polski). Przyznaję - ja też należałam do tej "części". 

Książka o buńczucznej 11-latce, skupiona na głównej bohaterce, pokazuje jej drogę na dość ważnym etapie życia. Odesłana od kolejnej rodziny zastępczej trafia do zakurzonego i zaniedbanego domu  starszej kobiety – Trotterowej, z mocnym postanowieniem dotarcia do matki. Wie o niej tyle, że zostawiła ją z istotnych dla siebie powodów i przeniosła się na odległe wybrzeże, wybierając samotne życie. Gilly, tęskniąc, idealizuje mocno matkę i nie dostrzega wartości nowych osób w jej życiu, z którymi się zaprzyjaźnia. A dzięki spotkaniu z nimi odrabia ważną lekcję – z przełamywania stereotypów i uprzedzeń, zgody na to kim się jest, z uczciwości, troski o innych, budowania relacji, a także – ponoszenia konsekwencji zbyt pochopnych decyzji…

Gilly zyskuje gorzkie doświadczenie, przekonując się, że los jest także konsekwencją jej własnych działań. Wbrew temu, czego naprawdę by dla siebie chciała – opuszcza miejsce, które wreszcie stało się jej domem, w imię iluzji o wspólnym życiu z matką . Przeprowadza się do własnej, osobistej babci, ucząc się po raz kolejny życia z obcą osobą.

Być może ta kolejna zmiana została przeprowadzona zbyt szybko i potraktowana fabularnie pobieżnie, ale Gilly w tej opowieści  dała się już poznać z różnych stron. Jej pobyt  u babki zmierzający do pierwszego (i być może ostatniego) spotkania z matką prowadzi tylko do finału: telefonicznej rozmowy z ostatnią  „matką zastępczą” – krótkiego „wykładu” o życiu:

(…) Trotterowa zignorowała jej słowa:

–  Czasami na tym świecie wszystko układa się pomyślnie 

i człowiek oddycha z ulgą, i mówi: „No, wreszcie dobrze. 

Tak właśnie miało być”. 

Jakby życie było ci winne coś dobrego.

(…)

–  Jest dużo dobrych rzeczy, dziecko. Na przykład twój pobyt u nas. To było wspaniałe dla mnie i dla Williama Ernesta. 

Ale oszukiwałabyś się, czekając na same dobre rzeczy cały czas. Tak nie ma. Nikt ci tego nie zapewni.

–  Skoro życie jest takie kiepskie, dlaczego jesteś szczęśliwa? (Gilly)

–  Powiedziałam: kiepskie? Powiedziałam, że jest trudne. 

Nie ma nic lepszego od uporania się z czymś trudnym, prawda?

U Katherine Paterson nie ma cudownych recept na wszystkie bolączki i niespodziewanych happy endów. I tak jak w życiu – problemy nie znikają jak dotknięciem czarodziejskiej różdżki.  Czy jesteśmy gotowi na przekazanie tego dzieciom? Bo zakończenie, tak jak w „Wielkiej Gilly”, po pozyskaniu takiej mądrości jest otwarte…

„Wielka Gilly” Katherine Paterson, tłum. Alicja Skarbińska. Nasza Księgarnia, 1987.